Hiện nay, nhiều học sinh THPT thích học Hóa, có mong muốn tiếp tục theo đuổi bộ môn này ở bậc đại học. Tuy nhiên, đứng trước các ngành có tên na ná nhau cùng chương trình đào tạo đa dạng như: Hóa học, Công nghệ kỹ thuật Hóa học, Hóa học (Chương trình đào tạo tiên tiến), Hóa Dược thì các em lại băn khoăn không biết nên chọn ngành nào. Sự khác biệt giữa các ngành trên là gì - cả về chương trình đào tạo cũng như cơ hội việc làm, học phí, học bổng - là điều các em học sinh yêu thích Hóa học quan tâm.
Về điều này, PGS.TS. Nguyễn Minh Ngọc, Trưởng khoa Hóa học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội chia sẻ thông tin như sau:
Hiện nay Khoa Hóa học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (ĐHKHTN) – Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) đang đào tạo ba ngành học ở bậc đại học bao gồm Hóa học, Công nghệ kỹ thuật Hóa học và Hóa Dược. Đối với ngành Hóa học thì bên cạnh chương trình đào tạo (CTĐT) chuẩn còn có thêm CTĐT Tài năng và CTĐT Tiên tiến. Hai ngành Công nghệ kỹ thuật Hóa học và Hóa Dược là các CTĐT chất lượng cao.
Về nội dung chương trình đào tạo, đây là các ngành gần nhau, được thiết kế với khối kiến thức cơ bản và cơ sở tương đồng nhau trong khoảng 2,5 đến 3 năm đầu với nền tảng vững chắc về hóa học. Sự khác nhau cơ bản được thể hiện ở khối kiến thức ngành và chuyên ngành ở năm thứ 3, thứ 4, cũng như hình thức đào tạo.
Sinh viên khoa Hóa học, Trường ĐHKHTN đi tham quan thực tế dây chuyền sản xuất ở Nhà máy bia Hà Nội.
Ngành Hóa học được thiết kế với các môn học mang tính cơ bản, hàn lâm gồm các hướng chuyên sâu như Hóa vô cơ, Hóa hữu cơ, Hóa phân tích, Hóa lý. CTĐT chuẩn là ngành truyền thống của Khoa, được sự hỗ trợ của Nhà nước với mức học phí theo quy định chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo (khoảng 12,7 triệu đồng/năm). CTĐT Tài năng dành cho số ít những sinh viên có năng lực vượt trội về hóa học, được tuyển chọn khi sinh viên đã trúng tuyển vào Trường ĐHKHTN, được ĐHQGHN và Trường ĐHKHTN ưu tiên đầu tư, mức học phí giống CTĐT chuẩn. Bên cạnh đó, Khoa còn có CTĐT Tiên tiến hợp tác với Đại học Illinois at Urbana-Champaign (UIUC) của Hoa Kỳ từ năm 2006 theo đề án của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Theo học chương trình này, năm đầu tiên sinh viên được học tăng cường tiếng Anh cơ bản và tiếng Anh chuyên ngành. Từ năm thứ 2 trở đi các môn chuyên ngành được giảng dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh với sự tham gia của các giáo sư đến từ Đại học UIUC và các Trường đối tác ở các nước tiên tiến như Hoa Kỳ, Nhật, Pháp, Hàn Quốc. Sau khi tốt nghiệp sinh viên đạt trình độ tiếng Anh tương đương C1 (bậc 5 theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam). Bên cạnh đó sinh viên CTĐT Tiên tiến cũng được ưu tiên tiếp cận các chương trình học bổng du học. Học phí của CTĐT Tiên tiến hóa học là 35 triệu đồng/năm.
Sinh viên khoa Hóa học đang thực hành trong phòng thí nghiệm.
Ngành Công nghệ kỹ thuật Hóa học thiên về các môn học gắn liền với nghiên cứu và phát triển sản phẩm, quy trình công nghệ ở các lĩnh vực chuyên sâu như Công nghệ vật liệu, Công nghệ hóa sinh thực phẩm, Kỹ thuật quá trình hóa học, Hóa môi trường, Hóa học dầu mỏ. Đây là CTĐT chất lượng cao, theo đó ngoài kiến thức chuyên môn, sinh viên được tăng cường kiến thức về thực tế, định hướng nghề nghiệp, kỹ năng mềm thông qua các hoạt động trải nghiệm ở doanh nghiệp ngay từ năm đầu tiên. Sinh viên được học trên 20% các môn học chuyên ngành bằng tiếng Anh. Sau khi tốt nghiệp sinh viên đạt trình độ tiếng Anh tương đương B2 (bậc 4 theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam). Học phí của CTĐT này là 35 triệu đồng/năm.
Ngành Hóa dược tập trung vào các môn học phục vụ tìm kiếm các hợp chất có hoạt tính sinh học, các hoạt chất sử dụng làm thuốc, thực phẩm chức năng với các hướng chuyên sâu như Tổng hợp hóa dược, Hóa học dược liệu, Kiểm nghiệm dược phẩm, mỹ phẩm. Hóa dược cũng là CTĐT chất lượng cao với các đầu tư tương tự như CTĐT Công nghệ kỹ thuật Hóa học. Học phí của CTĐT là 35 triệu đồng/năm.
Về học bổng, những sinh viên học giỏi tại Trường được nhận học bổng theo quy định của Bộ Giáo dục - Đào tạo. Ngoài ra, các em còn có cơ hội được nhận học bổng từ các quỹ học bổng tài trợ trong và ngoài nước. Tổng nguồn học bổng của Trường ĐHKHTN là hơn 10 tỷ đồng/năm. Bên cạnh đó, Trường ĐHKHTN và Khoa Hóa học có hợp tác với trên 70 Trường đại học và các tổ chức giáo dục, xã hội ở các nước tiên tiến như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore, Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Bỉ, Nga… nên hàng năm sinh viên của Khoa thường nhận được 15-20 suất học bổng trao đổi ngắn hạn (2 tuần đến 6 tháng) và khoảng 10% sinh viên sau khi tốt nghiệp được nhận học bổng du học ở bậc thạc sĩ và tiến sĩ.
Các chương trình đào tạo đại học tại
Khoa Hóa học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội
Về cơ hội việc làm, có thể nói quá trình công nghiệp hóa diễn ra mạnh mẽ ở Việt Nam trong những năm vừa qua đã mở ra cơ hội việc làm rất rộng mở đối với nhiều lĩnh vực trong đó có hóa học. Theo khảo sát thì trước khi tốt nghiệp, ngay trong thời gian làm khóa luận tốt nghiệp đã có khoảng 20-30% sinh viên được các công ty, doanh nghiệp phỏng vấn và hứa tuyển dụng. Ba tháng sau tốt nghiệp thì có khoảng 75-80% sinh viên có việc làm hoặc tiếp tục học tập và sau một năm thì gần như 100% sinh viên có việc làm hoặc tiếp tục học tập ở bậc thạc sĩ và tiến sĩ ở trong và ngoài nước. Trên 60% sinh viên làm việc trong các công ty, doanh nghiệp nước ngoài và tư nhân hoặc tự khởi nghiệp. Tỉ lệ này có xu hướng ngày càng tăng. Khoảng 15-20% sinh viên tiếp tục học tập ở bậc cao hơn. Đặc biệt ở các hệ Tài năng, Tiên tiến có lợi thế về chuyện môn, ngoại ngữ nên có tỷ lệ sinh viên du học cao. Nhiều trong số đó đã trở thành các nhà nghiên cứu, giảng viên các trường đại học ở trong và ngoài nước.
Mặc dù có một vài điểm khác nhau trong tính chất công việc nhưng cả 3 ngành Hóa học, Công nghệ Kỹ thuật hóa học và Hóa dược đều là các lĩnh vực quan trọng của ngành Hóa và giữa chúng có mối liên hệ mật thiết. Về vị trí việc làm, chúng ta đều biết là về định hướng thì Cử nhân Hóa học được đào tạo để làm việc trong lĩnh vực giảng dạy, nghiên cứu, đào tạo, phân tích, giám định,… Cử nhân Công nghệ Kỹ thuật hóa học được đào tạo để làm việc trong lĩnh vực sản xuất, nghiên cứu phát triển/cải tiến quy trình công nghệ. Cử nhân Hóa dược thì định hướng làm việc trong các các viện nghiên cứu, các công ty, cơ sở sản xuất kinh doanh có liên quan đến lĩnh vực hóa dược và dược phẩm.
Tuy nhiên, đây chỉ là định hướng chứ không có tính bắt buộc vì trên thực tế quan sát sinh viên tốt nghiệp ở Khoa Hóa học, Trường ĐHKHTN thì thấy có một tỉ lệ giao thoa khoảng 30-40% sinh viên tốt nghiệp ngành này có thể làm ở những vị trí được định hướng cho ngành kia và làm rất tốt.
Theo đánh giá của các nhà tuyển dụng, sinh viên Khoa Hóa học, Trường ĐHKHTN vừa có kiến thức khoa học cơ bản tốt, vừa có một nền tảng tư duy vững chắc nên dễ dàng thích nghi với môi trường làm việc mới. Ví dụ sinh viên ngành Hóa học hoàn toàn có thể làm việc ở các nhà máy xí nghiệp, nhanh chóng cập nhật được các máy móc thiết bị và các qui trình sản xuất, khi đó họ làm việc rất sáng tạo và có năng suất cao. Ngược lại cũng có rất nhiều sinh viên ngành Công nghệ Kỹ thuật hóa học và Hóa dược trở thành giảng viên đại học, có những công trình khoa học đăng trên các tạp chí uy tín trên thế giới.